0G Labs: Modular Blockchain chuyên biệt cho AI 🤖

Tóm tắt: 0G Labs là một dự án modular blockchain mới, được thiết kế đặc biệt để hỗ trợ các ứng dụng AI. Bài viết này sẽ phân tích kiến trúc, tính năng và tiềm năng của dự án trong hệ sinh thái blockchain hiện tại.

Mục tiêu là để bạn hiểu 0G là gì và tại sao nó được gọi là decentralized AI operating system (dAIOS).

Nắm vững bốn thành phần cốt lõi của 0G: Chain, Storage, Compute, và Data Availability (DA)

Học cách hoàn thành full smart contract development workflow trên 0G Galileo testnet. Xây nền tảng để phát triển các ứng dụng nâng cao như on-chain AI agents, data services, và cross-module interactions

Chúng ta đang sống trong một cột mốc quan trọng đó là 2 xu hướng công nghệ đang tăng tốc và bắt đầu giao với nhau là AI và Blockchain. Với AI, các Large language models và multimodal neural networks ngày càng xịn. Còn bên kia chí tuyến, web3 đang kiên trì với tầm nhìn phi tập trung. 0G ra đời tại giao điểm của hai xu hướng này, nơi AI meets Web3, on-chain intelligence.

Ý nghĩa thật sự của “Zero Gravity”

0G là viết tắt của Zero Gravity một ẩn dụ cho tương lai nơi data và computation chảy tự do, không bị kéo xuống bởi những hạ tầng truyền thống. Để làm được điều này, 0G được thiết kế modular cực mạnh, chia AI infrastructure thành bốn network layer linh hoạt:

Mỗi layer có thể hoạt động độc lập hoặc ghép lại thành full on-chain AI stack. Nghĩ nó giống như một operating system với các module plug-in qua standard interfaces, đảm bảo interoperability và verifiability.

Không chỉ dành cho AI: Bạn có thể chỉ dùng storage layer để host large model weights. Hoặc kết nối với compute cho một single inference. Hoặc deploy smart agent hoàn toàn on-chain và tự hành động. Thiết kế này không chỉ cho AI, nó còn phù hợp với các use case Web3 cần speed & scale như decentralized gaming, DeFi trading, hoặc DePIN networks.

Trước khi đi sâu, hãy hỏi một điều cơ bản: "tại sao AI cần phải on-chain?"

Tại sao chúng ta cần on-chain AI ?

AI đang định hình lại thế giới nhưng đồng thời, nó âm thầm tập trung quyền lực vào tay vài nền tảng lớn. Các large language models (LLMs) hiện nay từ OpenAI, Google, Anthropic, Meta chạy trên tech stack đóng và proprietary. Với đa số người dùng, các model này là black box quyền năng.

Chúng ta không biết cách chúng được train, dữ liệu sử dụng là gì, hay liệu chúng có bị bias bởi agenda ẩn nào đó không. Chúng ta không audit được, không verify được, và không biết chúng có đối xử công bằng với mọi user không. Đây không chỉ là hạn chế kỹ thuật. Dựa vào những hệ thống mà chúng ta không thể kiểm tra hay kiểm soát sẽ làm suy yếu trust và giới hạn khả năng build trên đó.

Liệu AI có thể public, không chỉ là platform-based?

Đó chính là cốt lõi của On-Chain AI. Không chỉ đơn giản là đưa model lên blockchain

⚙️ 0G giải quyết thế nào

0G chia AI infrastructure thành các layer modular, decentralized, hoạt động phối hợp với nhau:

Kết hợp lại, các module này cho phép AI chạy trong môi trường trustless, nơi người dùng có thể sở hữu, tương tác, và thậm chí govern các models. Mục tiêu của 0G Chain là tạo main execution layer tối ưu cho AI để cải thiện throughput, responsiveness, và scalability từ gốc.

Thách thức lớn khi đưa AI lên blockchain là performance bottlenecks. Các public chain truyền thống như Ethereum chỉ xử lý vài chục transactions mỗi giây, thường với confirmation time >10s và gas fees cao. Mức throughput này không đáp ứng nổi AI workloads, vốn cần high-frequency, low-latency execution.

Decoupled Architecture: Consensus vs. Execution

0G Chain tách rời consensus và execution thay vì yêu cầu mọi node process transaction đồng bộ.

Điều này cho phép execution layer scale độc lập và tasks chạy song song. Với AI, model calls không bị delay bởi global sync. Tasks được dispatch nhanh và execute concurrently, đạt low latency & high throughput.

Scaling Beyond: DAG Consensus & Shared Staking

Các tính năng này enable multi-domain cooperation giữa AI agents — vượt xa single-chain deployments, gần đạt Web2-like response times.

EVM Compatibility, Fully Preserved: 0G vẫn full compatible với Ethereum Virtual Machine (EVM).

0G Storage

Quyết định sức mạnh của AI còn nằm ở data: cách đọc, lưu trữ, và verify dữ liệu. Từ input cho model, cached states, behavior logs cho đến inference results, tất cả workloads AI đều cần một on-chain data system vừa nhanh, vừa reliable. Đây chính là lý do 0G Storage xuất hiện. Nó là một modular storage system được thiết kế riêng cho AI.

0G Storage vận hành thông qua hai channel song song mà sync với nhau:

  1. Data Publishing Channel: Channel này handle metadata và proof of availability. Nó dùng 0G consensus network để verify dữ liệu bạn submit có thật hay không. Kết quả: dữ liệu có thể được index nhanh chóng và mọi storage process đều verifiable on-chain.

  2. Data Storage Channel Đây là nơi actual data được lưu. Nó dùng erasure coding để split và encode redundant dữ liệu trên nhiều node. Ngay cả khi ~30% nodes die, dữ liệu vẫn recover được 100%. Network còn auto-replicate để đảm bảo long-term availability và fault tolerance.

Cấu trúc của Log Layer + Key-Value Layer:

0G Storage có hai lớp (two-layer) để xử lý các loại dữ liệu khác nhau:

Tóm lại lớp dưới để ghi dữ liệu “nặng”, lớp trên để đọc/ghi dữ liệu “nhanh và thường xuyên”, kết hợp lại đảm bảo dữ liệu luôn an toàn và truy xuất được.

0G Storage có tốc độ đọc/ghi cực khủng, lên tới 2GB/s, nhanh hơn nhiều so với IPFS hay Arweave. Chi phí còn thấp hơn AWS S3 tới 95%, nhưng vẫn đảm bảo dữ liệu của bạn an toàn và không mất mát. Nhờ cơ chế erasure coding + data sharding, dữ liệu được “chia nhỏ” và phân tán trên nhiều node, nên dù một số node offline thì dữ liệu vẫn luôn truy cập được.

0G đảm bảo dữ liệu thực sự được lưu bằng cơ chế Proof of Random Access (PoRA). Hệ thống sẽ ngẫu nhiên kiểm tra dữ liệu trên các node, ai trả về kết quả hợp lệ sẽ được nhận thưởng. Mỗi lần kiểm tra tối đa chỉ khoảng 8TB, nên ngay cả máy tính bình thường cũng tham gia được. Điều này giúp giảm phụ thuộc vào hạ tầng tập trung và giữ mạng lưới mở và dân chủ.

What is 0G DA?

ata Availability (DA) là một phần hạ tầng cực kỳ quan trọng, nhưng thường bị bỏ qua. Nói đơn giản, DA đảm bảo dữ liệu trên chain thật sự sẵn có và có thể truy xuất, để bất kỳ ai cũng có thể xác thực giao dịch.

Ví dụ với rollups: chúng thực hiện giao dịch off-chain, sau đó đưa dữ liệu trở lại on-chain. Nếu dữ liệu này không thể truy cập hoặc kiểm chứng, toàn bộ hệ thống sẽ trở nên không thể xác thực và không an toàn.

0G DA được xây dựng để giải quyết bài toán này cung cấp data availability hiệu suất cao, phi tập trung và mở rộng vô hạn cho các ứng dụng tiên tiến như AI, rollups, bridges, và DeFi.

0G DA là một mạng DA modular, với nhiệm vụ chính là lưu trữ, xác minh và truy xuất dữ liệu ở quy mô cao, đáp ứng các workload tần suất cao như AI. So với các giải pháp hiện có, 0G DA có một số cải tiến nổi bật:

Những tính năng này giúp 0G DA trở thành một trong số ít layer DA có thể xử lý workload AI on-chain, vẫn đảm bảo phi tập trung và tin cậy.

Cách hoạt động của hệ thống

Mỗi dữ liệu trong 0G được erasure-coded chia thành các chunk dư thừa rồi phân tán trên các node trong mạng 0G Storage.

Để đảm bảo dữ liệu thật sự sẵn có, 0G sử dụng một loại node đặc biệt gọi là DA nodes. Các node này được chọn bằng Verifiable Random Function (VRF), đảm bảo tính ngẫu nhiên và giảm nguy cơ collusion.

DA nodes được nhóm thành các quorum nhỏ, mỗi nhóm sampling một phần dữ liệu. Mô hình này giúp tăng hiệu quả mà không làm giảm an ninh. Sau khi kiểm tra xong, DA nodes gửi proof of availability, được xác nhận và ghi on-chain bởi một nhóm consensus validator độc lập.

Điểm quan trọng: DA nodes không tham gia final consensus, vai trò này do validator set độc lập đảm nhận. Điều này giúp nâng cao khả năng mở rộng và cô lập lỗi.

  1. Hackquest OG labs

Tác giả: Harry Phan
Ngày cập nhật: 13/8/2025
Tags: #0GLabs #ModularBlockchain #AI #Web3 #BlockchainTechnology

💡 Lưu ý: Bài viết này được cập nhật thường xuyên theo sự phát triển của dự án. Hãy theo dõi để nhận thông tin mới nhất!